कलम ३७१, मराठवाडा आणि दुष्काळ
आपल्या भारतीय संविधानातील कलम ३७० विषयी अत्यंत तावातावाने बोलले जाते .सध्या त्याची उपयुक्तता नाही अशा असा सर्वसाधारण सूर असतो. मात्र या सुप्रसिद्ध अश्या कलम ३७० नंतर लगेच असणाऱ्या कलम ३७१ विषयी काहीही बोलले जात नाही , किंबहुना भारतीय संविधानात विशेष तरतुदी फक्त कलम ३७० नुसार फक्त काश्मीर विषयीच केलेल्या आहेत असा सर्वसाधारण सूर असतो . मात्र असा सूर लावणाऱ्या बहुतेकांना माहित नसते की आपल्या महाराष्ट्रातील मराठवाड्याविषयी विशेष तरतुदी ह्या भारतीय संविधानाच्या कलम ३७१ नुसार केलेल्या आहेत . मात्र त्याचा किती फायदा अथवा तोटा झाला ? याविषयी कोणीच बोलत नाही . माझे आजचे कथन याचा फायदा तोटा मांडण्यासाठी
सध्या मराठवाड्याच्या दुष्काळासंबंधी विविध स्तरावर चर्चा होत आहे . मराठवाड्याचा दुष्काळ अत्यंत गंभीर आहे. मात्र हि स्थिती काही अचानक आलेली नाही . अनेक वर्षाच्या घटनेचा दृश्य स्वरूपातील परिपाक म्हणजे सध्याची परिस्थिती होय . यामध्ये कलाम ३७१ नुसार होणे सक्तीचे असणारी मात्र न झालेल्या कामांचा मोठा वाटा आहे. कलम ३७१ नुसार मराठवाडा वगळता उर्वरित महाराष्ट्रासाठी एक आणि फक्त मराठवाड्यासाठी एक अशी दोन विकासमहामंडळे स्थापन करणे अत्यावश्यक आहे . दोघांच्या अध्यक्षपदी महाराष्ट्राचे राज्यपाल असतील अशी घटनेत तरतूद आहे. प्रत्येक वर्षी या विकास महामंडळाची बैठक होणे अपेक्षित आहे. ज्यामध्ये विकास कामाच्या प्रगतीबाबत विचारमंथन होणे आवश्यक आहे,मात्र या विकास महामंडळाची गेल्या कित्येक वर्षात बैठक झालेली नाही . ती कोणत्या पक्षाच्या राजवटीत बंद पडली , कशी बंद पडली यावर भाष्य करून मी याला पक्षीय रंग देऊ इच्छित नाही . मला एव्हढेच म्हणायचे आहे की मराठवाड्याचा अनुशेष भरून काढण्यासाठी स्थापन करण्यात आलेल्या या महामंडळाचा फारशा परिणाम झालेला नाही . औरंगाबादला आणि लातूरला यासाठी विशेष सोइ केलेल्या आहेत. ज्या कित्येक वर्ष न वापरता पडून आहेत . मराठवाड्यातून अनेक जण मुख्यमंत्री आणि केंद्रात मोठ्या मंत्रालयाचे मंत्री झाले आहेत त्यांचे प्रयत्न मात्र कमी पडले हे मात्र नाकारून चालणार नाही .या विकासमहामंडळामार्फत मराठवाड्याची औद्योगिक आणि क्षेत्री क्षेत्रातील प्रगती होणे आवश्यक असताना दोन्ही पातळीवर मराजवाड्यातील जनतेची फसवणूक झाली हे कटू असले तरी सत्य आहे हे नाकारून चालणार नाही .
भारताला स्वतंत्र मिळाल्यावर पूर्ण एक वर्ष एक महिना आणि दोन दिवसांनी स्वतंत्र मिळालेल्यामराठवाड्याचे दुःख जेव्हा संपेल तेव्हाच कार्य अर्थाने महाराष्ट्र आणि भारत खऱ्या अर्थाने विकसित होईल यात शंका नाही
टिप्पण्या