नेपाळचे बदलते रंग
भारत नेपाळ सीमा ही एक खुली सीमा असली तरी, त्यामध्ये उत्तराखंड राज्याला लागून असणाऱ्या भारत नेपाळ सीमेवरील सुमारे 400चौरस किलोमीटर क्षेत्राबाबत दोन्ही देशात मतभेत आहे . गेल्या दीड एक वर्षांपासून हे मतभेद अधिक तीव्र स्वरूप धारण करत आहे . सध्याच्या घडामोडी या याचा क्षेत्राशी संबंधित आहे . आणि या वादाला पार्श्वभूमी आहे ती ब्रिटिश भारत आणि नेपाळ या दरम्यान झालेला करार . या करारान्वये भारत , नेपाळ आणि चीन या तीन देशाच्या सीमारेषा ज्या भागात
एकत्र येतात , त्या भागात उगम पावणाऱ्या काली नदीच्या ( या नदीला इतर नावानी सुद्धा ओळखतात . मात्र आधिक प्रचलित नाव काली नदी हे आहे ) डाव्या तीरापर्यंत नेपाळची हद्द तर उजव्या तीरापासून भारताची हद्द असे मान्य करण्यात आले आहे . जे दोन्ही देशांना मान्य आहे . वादाचा मुद्दा हा आहे की काली नदी म्हणून कोणता प्रवाह मानायचा ? नेपाळ त्या प्रदेशातील लिपू लेक नावाच्या तळ्यापासून सुरु होणाऱ्या प्रवाहाला काली नदी मानतो , तर भारताची भूमिका त्या प्रवाहापासून नेपाळच्या हद्दीतील एका प्रवाहाला काली नदी म्हणून ओळखण्यात यावे अशी आहे .
दिवसात यात अनेक घडामोडी झाल्या . कैलास मानसरोवर यात्रेला जाणाऱ्या भाविकांना सोईस्कर व्हावे . यासाठी भारताच्या सीमा सुरक्षा दलाने उत्तराखंडमध्ये एक रस्ता तयार केला . हा रस्ता नेपाळच्या हद्दीतील असून हे नेपाळच्या सार्वभौमित्वावर भारताने केलेले आक्रमण आहे . अशी भूमिका यावेळी नेपाळने घेतली . नेपाळच्या संसदेत याचे तीव्र पडसाद उमटले . नेपाळाच्या सर्वसामान्य जनतेने करोनाच्या काळात देखील रस्त्यावर उतरून याचा निषेध केला . सध्या नेपाळमध्ये चीन धार्जिणी भूमिका घेणाऱ्या पक्षाचे सरकार आहे . त्या सरकारने या प्रश्नाबाबत भारताला धारेवर धरू अशी ग्वाही संसदेत दिली आहे .
भारतात मोठ्या संख्येनं नेपाळी नागरिक वास्तव्यास आहेत . नेपाळच्या आंतरराष्ट्रीय व्यापारापैकी मोठ्या प्रमाणात व्यापार भारताशी होतो . भारतीय लष्करात नेपाळी रेजिमेंट आहे या बाबी लक्षात घेऊन सुद्धा नेपाळने आपली भूमिका भारतविरोधी केली आहे , हे विशेष लक्षात घेण्यासारखे आहे . भारत सध्या आपल्या शेजारी असलेल्या देशाबरोबरचे तंटे मिटवत आहे , त्या प्रमाणे हा तंटा सुद्धा शांततेत मिटेल अशी खात्री बाळगूया . सध्यापुरते इतकेच , नमस्कार
टिप्पण्या