अल्पसंख्यांकांचे हाल दाखवणारी कांदबरी लज्जा
नायक आहे असा सुरंजय आणि यांना ते हिंदु असल्याचे माहिती असून देखील वेळोवेळी साथ देणारे मुस्लिम बांधव ,ही कांदबरीची पात्र रचना . तर 6डिसेंबर 1992 ते बांगलादेशचा स्वातंत्र्यदिन 16डिसेंबर 1992 ही
कांदबरीची मुख्य टाइमलाइन. कांदबरीची मुख्य टाइमलाइन जरी 10 दिवसांची असली तरी या कालावधीत घडणाऱ्या घटनांमुळे मुख्य नायकास पूर्वीच्या घटना आठवत आहे, असे दर्शवून लेखिकेने 14 ऑगस्ट 1947 पासून पुढे बांगलादेशातील अल्पसंख्यांकाची संख्या कस्या प्रकारे कमी होत गेली? त्यांच्यावर कसे हल्ले होत गेले,? त्यांची परिस्थिती कशी बदलत गेली ? त्यांची परिस्थितीत बदल होईल ही आशा कश्या प्रकारे निराशेत बदलत गेली,? हे सूद्धा वाचकांच्या समोर आणले आहे. हे वर्णन अंगावर शहारे आणणारे आहे.
कादंबरीचे मुख्य नायक सुधामय दास भारताला स्वातंत्र्य मिळत असताना झालेल्या दंगलीच्या वेळी त्यांचे आप्तेष्ट भारतात परतत
असताना आपण आपली ही मातृभूमी का सोडायची? असा विचार करत तिथेच राहण्याचे ठरवतात. तेव्हा ते काहीसे वेडे ठरवले जातात. तरी ते आपली भुमिका सोडत नाही.पुढे बांगलादेश स्वातंत्र्य लढ्याच्या वेळी लढ्यात सहभागी होतात. पाकिस्तानच्या सैनिकांपासून आपल्या हिंदू परिवाराचे संरक्षण करतात.त्यावेळी सुद्धा काही हिंदू कुटुंब प्राण वाचवण्यासाठी भारतात आश्रय घेतात,याही वेळेस ते भारतात न येता बांगलादेशातच राहतात.मात्र डिसेंबर 1992ला भारतात वादग्रस्त धार्मिक वास्तू तोडल्यानंतर उसळलेल्या धार्मिक दंगलीत त्यांचा संयम काहीसा ढळतो त्यामुळे ते भारतात येण्याचे ठरवतात की, आपला ढासळलेला संयम सावरत ,पुन्हा मातृभमीच्या प्रेमासाठी बांगलादेशातच राहतात?,हे समजण्यासाठी ही कांदबरी वाचायलाच हवी!
सुमारे पावणेतीनशे पानाच्या या पुस्तकात कांदबरीचा सहायक सुरंजय दत्त आणि मुख्य नायक सुधामय दत्त यांच्या स्वगत ,आणि मनातील विचारांद्वारे, आपणास मुलत्ववाद आवश्यक आहे का? त्यामुळे समाजातील विविध घटकांवर काय परिणाम होतो? मुलतत्ववाद विश्वबंधुत्व या तत्वाविरोधात कसा आहे,?,मुलतत्ववाद या वादामुळे फक्त काही जणांचाच फायदा होवून मोठ्या प्रमाणात लोकांना कसा त्रासच सहन करावा लागतो. या प्रश्नांवर मोठाच खलं करण्यात आला आहे. जो वाचून सर्वसाधारण व्यक्ती देखील विचारप्रवृत होवून याप्रकारच्या विचारांपासून दूर राहु शकतो
.या विवेचनाची भाषा देखील सहजसोपी असल्याने हे विवेचन सहज समजते.
आपल्याकडे सध्या अनेकजण अल्पसंख्याक आणि बहूसंख्यकाचे राजकारण मोठ्या प्रमाणात खेळतात.त्यांनी या राजकारणामुळे अंतिमतः देशाची वाट कशी लागते? हे समजण्यासाठी हे पुस्तक वाचायलाच हवे. आपण ही हे पुस्तक वाचून कट्टरतेचा शेवट कसा होतो?,हे समजण्यासाठी हे पुस्तक वाचायलाच हवे.
अजिंक्य तरटे
९५५२५९९४९५
९४२३५१५४००
टिप्पण्या